Rok 2024 przyniesie wiele zmian w kodeksie pracy, które będą miały wpływ na sytuację zarówno pracowników, jak i pracodawców. Niektóre z nich wynikają z dyrektyw unijnych, które Polska musiała wdrożyć do swojego porządku prawnego. Inne są efektem polityki społecznej i gospodarczej rządu. Zapoznaj się z najważniejszymi zmianami, które warto znać i do których warto się przygotować.
- Podwyżka płacy minimalnej – jaka wypłata będzie przysługiwać pracownikom?
- Dostosowanie polskiego prawa pracy do godzenia obowiązków zawodowych z życiem prywatnym
- Nowe zasady urlopu rodzicielskiego – kto na nich zyska?
- Zmiany w prawie pracy 2024 – podsumowanie
Podwyżka płacy minimalnej – jaka wypłata będzie przysługiwać pracownikom?
Minimalne wynagrodzenie to najniższa płaca, jakie pracodawca może zapłacić pracownikowi za pełny miesiąc pracy. W 2024 roku płaca minimalna wzrośnie dwukrotnie: od 1 stycznia do 4242 zł brutto, a od 1 lipca do 4300 zł brutto. To oznacza, że pracownicy otrzymają podwyżkę o łącznie 258 zł brutto w ciągu roku. Podwyżka płacy minimalnej dotyczy wszystkich pracowników zatrudnionych na podstawie umowy o pracę, bez względu na rodzaj i czas trwania umowy.
Stawka godzinowa minimalna to najniższe wynagrodzenie, jakie pracodawca może zapłacić osobie zatrudnionej na podstawie umowy cywilnoprawnej, takiej jak umowa zlecenie czy umowa o dzieło. Od 1 stycznia będzie ona wynosić 27,70 zł brutto za godzinę pracy, a od 1 lipca – 28,10 zł brutto za godzinę pracy. Podwyżka stawki godzinowej minimalnej dotyczy osób wykonujących określone czynności na rzecz pracodawcy lub zleceniodawcy, które nie są objęte zakresem obowiązkowego ubezpieczenia społecznego.
Podwyżka płacy minimalnej i stawki godzinowej minimalnej ma na celu poprawę sytuacji materialnej najniżej zarabiających osób oraz zwiększenie motywacji do pracy. Ma też wpływ na wysokość niektórych świadczeń społecznych i podatkowych, takich jak zasiłek dla bezrobotnych, emerytura czy ulga podatkowa.
Dostosowanie polskiego prawa pracy do godzenia obowiązków zawodowych z życiem prywatnym
W kwietniu 2023 roku weszła w życie ustawa, która wprowadza zmiany wynikające z dwóch dyrektyw unijnych: dyrektywy o „równowadze między życiem zawodowym a prywatnym” i dyrektywy o „przejrzystych i przewidywalnych warunkach pracy”. Treść unijnych dyrektyw zakłada poprawę jakości życia pracowników i ich rodzin oraz zapewnienie im większej elastyczności i bezpieczeństwa w pracy. Dotyczą one m.in. dodatkowych przerw w pracy, urlopu rodzicielskiego i urlopu z powodu siły wyższej.
Dodatkowe przerwy w pracy mają zapewnić pracownikom odpoczynek i regenerację. Jeśli pracownik pracuje dłużej niż 9 godzin dziennie, ma prawo do dodatkowej przerwy w wysokości co najmniej 15 minut. Jeśli pracuje dłużej niż 16 godzin dziennie, ma prawo do kolejnej dodatkowej przerwy w wysokości co najmniej 15 minut. Dodatkowe przerwy nie są wliczane do czasu pracy i nie obniżają wynagrodzenia pracownika.
Nowe zasady urlopu rodzicielskiego – kto na nich zyska?
Urlop rodzicielski został wydłużony i podzielony na część wspólną i nieprzenoszalną. Każdy z rodziców ma prawo do 9 tygodni urlopu rodzicielskiego, których nie może przekazać drugiemu rodzicowi. Pozostałe 26 tygodni urlopu rodzicielskiego można podzielić między rodzicami według własnego uznania. Urlop rodzicielski przysługuje zarówno matce, jak i ojcu dziecka, bez względu na to, czy są oni małżeństwem, czy nie. Urlop rodzicielski można wykorzystać do końca szóstego roku życia dziecka.
Urlop z powodu siły wyższej ma pomóc pracownikom w sytuacjach kryzysowych: Pracownik ma prawo do urlopu z pracy na pilne sprawy rodzinne spowodowane chorobą lub wypadkiem, jeśli jego obecność jest niezbędna. Urlop ten wynosi 2 dni lub 16 godzin w roku kalendarzowym i przysługuje z połową wynagrodzenia. Urlop z powodu siły wyższej można wykorzystać na opiekę nad dzieckiem, małżonkiem, partnerem, rodzicem lub innym bliskim członkiem rodziny.
Dzień wolny wypadający w sobotę – kiedy w pracy będziemy mieć wolne?
Zgodnie z Kodeksem pracy w Polsce, jeśli święto wypada w sobotę, pracownikowi przysługują dodatkowe dni wolne. Jednak to pracodawca ma duży wpływ na to, kiedy dać pracownikom wolny dzień. Zazwyczaj jest to poniedziałek wypadający po dniu ustawowo wolnym od pracy lub piątek dzień przed, co pozwala wydłużyć weekendu. Jednak nie jest to obowiązek pracodawcy. Dodatkowy dzień wolny za święto wypadające w sobotę pracodawca może wyznaczyć samodzielnie, bez konsultacji z pracownikiem.
Zmiany w prawie pracy 2024 – podsumowanie
W 2024 roku czeka nas wiele zmian w prawie pracy, które będą miały wpływ na sytuację zarówno pracowników, jak i pracodawców. Najważniejsze z nich dotyczą podwyżki płacy minimalnej i stawki godzinowej minimalnej, dodatkowych przerw w pracy, urlopu rodzicielskiego i urlopu z powodu siły wyższej. Zmiany te mają na celu poprawę sytuacji materialnej najniżej zarabiających osób, zapewnienie im większej elastyczności i bezpieczeństwa w pracy oraz poprawę jakości życia pracowników i ich rodzin.
Warto wiedzieć, że w przypadku konfliktów na gruncie prawa pracy pomocne może okazać się skonsultowanie problemu z wykwalifikowanym radcą prawnym. Tego najłatwiej znaleźć w sieci, wpisując do wyszukiwarki odpowiednie hasło i lokalizację, np. „radca prawny Wrocław”.
